آپراکسیا گفتاری یکی از اختلالات نادر و پیچیده در کودکان است که بر توانایی برنامه ریزی و هماهنگی حرکات گفتاری تأثیر می گذارد. در این اختلال، کودک می داند چه می خواهد بگوید اما مغز او نمی تواند پیام های صحیح را برای حرکت دادن ماهیچه های گفتاری ارسال کند. آپراکسیا گفتاری ممکن است مادرزادی باشد یا به صورت اکتسابی، مثلاً پس از آسیب مغزی یا عفونت های عصبی ایجاد شود. تشخیص و درمان به موقع این اختلال، نقش بسیار مهمی در بهبود مهارت های ارتباطی کودک دارد.
آپراکسیا گفتاری در کودکان، به ویژه نوع اکتسابی آن نیز، یک اختلال پیچیده اما قابل درمان است که نیازمند تشخیص دقیق و مداخله درمانی سریع می باشد. گفتاردرمانی تخصصی، مشارکت فعال خانواده و استفاده از تکنیک های چند حسی می توانند به بهبود مهارت های گفتاری کودک کمک کنند. اگر کودک شما در بیان کلمات مشکل دارد، علائم آپراکسیا را نشان می دهد یا دچار آسیب مغزی شده است، بهتر است هر چه زودتر با گفتاردرمانگر مجرب مشورت کنید تا ارزیابی دقیق و برنامه درمانی مناسب آغاز شود.
گفتار درمانی کودکان توسط متخصص و تاثیر شگفت انگیز آن
آپراکسیا گفتاری چیست؟
آپراکسیا گفتاری (Childhood Apraxia of Speech) یک اختلال عصبی حرکتی است که در آن کودک در تولید اصوات، سیلاب ها و کلمات مشکل دارد. برخلاف سایر اختلالات گفتاری، مشکل اصلی در عضلات یا قدرت گفتاری نیست، بلکه در فرآیند برنامه ریزی حرکات گفتاری توسط مغز است. این اختلال معمولاً در اوایل دوران رشد زبان شناسایی می شود، اما در موارد خفیف ممکن است تشخیص آن به تأخیر بیفتد.
انواع آپراکسیا گفتاری
آپراکسیا گفتاری به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
- آپراکسیا مادرزادی: از بدو تولد وجود دارد و معمولاً به صورت تدریجی در مراحل رشد زبان خود را نشان می دهد.
- آپراکسیا اکتسابی: در اثر آسیب مغزی مانند سکته، ضربه، عفونت مغزی یا تومور در کودکان سالم به وجود می آید و می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود.
علائم آپراکسیا گفتاری در کودکان
علائم آپراکسیا گفتاری ممکن است در هر کودک متفاوت باشد، اما نشانه های رایج این اختلال شامل موارد زیر است:
- مشکل در تقلید کلمات یا صداها حتی با تلاش زیاد
- بی ثباتی در تلفظ کلمات، به طوری که یک کلمه را بارها به شکل های مختلف بیان می کند
- کندی در شروع گفتار یا توقف های غیرعادی در میان کلمات
- استفاده بیشتر از حرکات بدنی به جای کلام
- درک خوب زبان نسبت به سن، ولی ضعف در بیان آن
- کاهش وضوح گفتار نسبت به هم سن و سال ها
روش های تشخیص آپراکسیا گفتاری
تشخیص آپراکسیا گفتاری به ویژه نوع اکتسابی، نیازمند ارزیابی دقیق توسط آسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) می باشد. این فرآیند معمولاً شامل موارد زیر است:
ارزیابی گفتار و زبان
گفتاردرمانگر مهارت های تولید صدا، هماهنگی حرکتی، دایره واژگان و ساختار جمله را بررسی می کند. آزمون های استاندارد برای سنجش دقت تلفظ و هماهنگی بین مغز و عضلات گفتاری به کار می رود.
بررسی سابقه پزشکی و رشد زبانی
در نوع اکتسابی، بررسی سوابق پزشکی مانند آسیب های مغزی، عفونت ها یا جراحی های عصبی بسیار مهم است. در صورت نیاز، تصویربرداری از مغز (مانند ام آر آی) ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
مشاهده و ثبت رفتار گفتاری کودک
توجه به الگوی اشتباهات تلفظی، ناتوانی در تقلید حرکات دهانی و نوسان در کیفیت گفتار، به تشخیص کمک می کند. والدین نیز اطلاعات ارزشمندی از تاریخچه رشد زبانی کودک ارائه می دهند.
درمان آپراکسیا گفتاری اکتسابی
درمان آپراکسیا گفتاری باید به صورت اختصاصی، مستمر و با همکاری والدین انجام شود. برای کودکان مبتلا به آپراکسیا اکتسابی، برنامه درمانی باید متناسب با علت زمینه ای و شدت اختلال طراحی گردد. رایج ترین روش های درمانی شامل موارد زیر هستند:
گفتاردرمانی تخصصی
اصلی ترین درمان آپراکسیا گفتاری، جلسات گفتاردرمانی متمرکز بر هماهنگی حرکات گفتاری است. گفتاردرمانگر تمرین های تکراری برای ایجاد مسیرهای عصبی صحیح و تقویت الگوی گفتاری طراحی می کند. تمرین های حرکتی، تمرین با استفاده از آینه و تمرین گفتار با آهنگ (Melodic Intonation Therapy) از تکنیک های مؤثر هستند.
درمان چند حسی
استفاده همزمان از دیداری، شنیداری و حرکتی به بهبود یادگیری گفتار کمک می کند. به عنوان مثال، کودک می تواند با دیدن دهان درمانگر و شنیدن همزمان کلمه، حرکات خود را تنظیم کند.
ابزارهای کمکی گفتار
در موارد شدید که کودک قادر به گفتار نیست، از وسایل کمک ارتباطی مانند تابلوهای تصویری یا دستگاه های گفتار تولید کننده استفاده می شود تا ارتباط کودک با اطرافیان برقرار بماند.
مشارکت والدین در درمان
والدین نقش کلیدی در درمان موفق آپراکسیا دارند. آموزش به والدین برای تمرین های خانگی و تقویت گفتار کودک در موقعیت های روزمره بسیار مؤثر است. همکاری بین خانواده و گفتاردرمانگر باعث افزایش سرعت پیشرفت کودک می شود.
پیش آگاهی آپراکسیا گفتاری اکتسابی
پیشرفت در درمان آپراکسیا اکتسابی به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله سن کودک هنگام شروع درمان، علت آسیب مغزی، شدت اختلال، میزان جلسات گفتاردرمانی و حمایت خانواده. بسیاری از کودکان با درمان منظم، بهبود قابل توجهی در توانایی گفتار پیدا می کنند، اگرچه ممکن است برخی محدودیت ها برای مدت طولانی باقی بمانند. مداخلات زودهنگام بیشترین تأثیر را در موفقیت درمان دارند.
تفاوت آپراکسیا با سایر اختلالات گفتاری
یکی از چالش های اصلی در تشخیص، افتراق بین آپراکسیا گفتاری و سایر اختلالات گفتاری مانند اختلال تلفظ یا لکنت است. در اختلال تلفظ، مشکل بیشتر در تولید صحیح صداها است نه برنامه ریزی آن.
در حالی که در آپراکسیا، حتی تولید صداهای صحیح در موقعیت های مختلف، بی ثبات و دشوار است. همچنین، برخلاف لکنت که با تکرار یا توقف در جریان گفتار مشخص می شود، آپراکسیا با تلاش زیاد برای تولید صدا و خطاهای متنوع در تلفظ مشخص می شود.
متخصص درمان آپراکسیا گفتاری در کودکان در تهران
دکتر شیرین جعفری، متخصص گفتاردرمانی و کاردرمانی در تهران، یکی از چهره های شناخته شده در زمینه تشخیص و درمان آپراکسیا گفتاری در کودکان است. ایشان با تجربه بالینی گسترده و دانش تخصصی در حوزه اختلالات گفتاری و حرکتی، برنامه های درمانی هدفمند و علمی برای کودکان مبتلا به آپراکسیا ارائه می دهد. دکتر شیرین جعفری با استفاده از روش های نوین گفتاردرمانی، تکنیک های چندحسی، تمرینات هماهنگی گفتار و مشارکت فعال والدین، روند بهبود گفتار را تسریع می کند.
مراجعه به موقع به مطب ایشان در تهران می تواند نقشی اساسی در بهبود مهارت های ارتباطی کودک داشته باشد.
درخواست مشاوره و نوبت دهی مرکز گفتار درمانی و کاردرمانی
مشاوره رایگان و پذیرش: ۰۲۱۸۸۹۶۲۳۱۲
تماس سریع: ۰۹۰۱۲۹۲۲۲۳۹
بدون دیدگاه